κριτικη για το ΤΑΓΚο από τον Ανδρεα Φλογερά ΣΤΑΥΡΟΣ ΙΝΤΖΕΓΙΑΝΝΗΣ ΤaΓΚΟ (ένα βήμα μπροστά, δύο πίσω). Εκδόθηκε το δέκατο τέταρτο βιβλίο, του έγκριτου λογοτέχνη και δημοσιογράφου και ποιητή και συνεργάτη μας Σταύρου Ιντζεγιάννη, με τίτλο: ΤaΓΚΟ (ένα βήμα μπροστά, δύο πίσω). Χαρά στο κουράγιο του, να εκδίδει αυτή, ιδιαίτερα, την εποχή βιβλίο. Μάλιστα ο υπότιτλος του βιβλίου ταιριάζει απόλυτα στην εποχή μας, στην πατρίδα μας στην καθημερινότητά μας : Μήπως κι εμείς δεν πάμε...ένα βήμα εμπρός, δύο πίσω; Και γι αυτό είμαστε στάσιμοι. Ακυρώνουμε με ισοφάριση το ένα βήμα και πάμε μείον με ένα ακόμη. Δεκατέσσερα επεισόδια, που καθένα τους συνιστά ένα σύντομο διήγημα, κάποια ίσως μια νουβέλα, εμποτισμένα με τη νευρώδη, ευχάριστη και τη δροσεράδα του λόγου του Σταύρου, ανατρέπουν την αρνητική διάθεση, να διαβάσουμε ένα βιβλίο και μάλιστα σήμερα σε καιρούς ανύπαρκτων πνευματικών ενδιαφερόντων. Τι είναι αυτό που κάνει το βιβλίο τόσο ενδιαφέρον; Πρώτα – πρώτα τα θέματα. Απλά καθημερινά περιστατικά, τόσο συνηθισμένα που ο αναγνώστης θα ανακαλύψει ότι έχει διασταυρωθεί, έχει συναντηθεί μαζί τους, που δε θα έκρινε κατάλληλα να τα διηγηθεί καν. Κι όμως! Περασμένα από τη ματιά του μάστορα, γραμμένα με μελάνι από την ψυχή του, στιλβωμένα από έναν υποκειμενισμό, που σε πολλά δε διαφέρει από προσωπική εξομολόγηση, εκ βαθέων μάλιστα, παίρνουν τη διάσταση αναγνώσματος και μάλιστα ενδιαφέροντος τόσο που αν δεν τελειώσεις δεν παρατάς το βιβλίο. Κείμενα και ιστορίες που έχουν την αγνότητα της παιδικής ηλικίας και την αγιότητα της εφηβείας, ενεργοποιούν σχετικά όμοιες παραστάσεις σε καθέναν. Κι αυτό είναι που κάνει το βιβλίο δικό του. Επειδή κάπου βρίσκει και τον εαυτό του να συμπάσχει και να μάχεται, ιδίως στα τελευταία αφηγήματα από τον πόλεμο στα βουνά της Ηπείρου, πενήντα χρόνια μετά. Κι αυτό είναι το σπουδαίο. Ριγείς και δακρύζεις με περιστατικά απίθανα και με μια πλοκή τέτοια που δεν περιμένεις. Κι εδώ είναι το ταλέντο, ο συγγραφέας, ο σκηνογράφος. Στο απέραντο πανώ της ζωής προβάλλονται λεπτομέρειες που ήταν, κάποτε, η ουσία και η πεμπτουσία της. Πραγματικό ξάφνιασμα, αίνιγμα ο τίτλος του βιβλίου και δυο πόδια, ένα γυναικείο και ένα αντρικό που διεγείρουν και υπονοούν διαφορετικά πράγματα για καθέναν. Το ταγκό, το τελευταίο, τ΄ωραιότερο του κόσμου, ο παθητικός τόνος της μουσικής του, η βία και η τρυφερότητα σφιχταγκαλιασμένες, η πρώτη αγκαλιά των εφήβων, ο πρόλογος της βιολογικής ολοκλήρωσης ύστερα, ο πόθος και το πάθος για την ίδια αγκαλιά με πρόσχημα το χορό. Κανένα από τα θέματα δεν είναι μελέτη. Ωστόσο όλα περιέχουν καταστάλαγμα φιλοσοφίας, πείρας, έπαρσης και αποκαρδίωσης. Όπως τα φέρνει (και τα παίρνει) η ζωή. Όλα μέσα στα ανθρώπινα. Γιατί το βιβλίο του Σ.Ι. είναι από την αρχή ως το τέλος ανθρώπινο, δηλ. πραγματικό. Εκεί που πάς να δακρύσεις ο συγγραφέας σε προλαβαίνει αλλάζοντας το κλίμα, εκεί που τολμάς να βγάλεις το συμπέρασμα για τη συνέχεια του επεισοδίου, η ευρηματικότητα του Σ.Ι. σε προλαβαίνει και φτιάχνει το αναπάντεχο, την έκπληξη. Τα πρόσωπα (οι ήρωές του) τα εντάσσει στο πατρινό περιβάλλον, γίνεται ο ξεναγός τους. Αναζητάει πρόσωπα με ρόλους στην παλιά κοινωνία, τα μνημονεύει, ανοίγοντας παρένθεση που είναι μια θαυμάσια λαογραφική αναφορά και η ζώσα ανάμνηση των περασμένων καιρών και ανθρώπων, αποκτάει μέσα στις σελίδες τη ζώσα υπόσταση στην αφήγηση, κάνει το βιβλίο ζωντανό στην κυριολεξία. Καθώς σε απορροφούν τα γεγονότα και τα πρόσωπα, είναι σα να βλέπεις την παρουσία τους και να αισθάνεσαι το μονόλογο ή τους διαλόγους τους. Δεν το βαριέσαι. Τρεις έως τέσσαρες και πέντε και περισσότερες σελίδες το κάθε θέμα. Για να πάς στο επόμενο, καθυστερείς, να αναπολήσεις και να θαυμάσεις τη χάρη και τη δωρεά του συγγραφέα. Αν έλεγα ότι κάποια θα μπορούσαν να γυριστούν σ’ ένα ντοκιμαντέρ, η σεμνότητα του Σταύρου Ιντζεγιάννη θα το θεωρούσε αυτό υπερβολικό. Κι όμως έχουν όλα τα στοιχεία που ένας επιδέξιος σκηνοθέτης, θα αξιοποιούσε ένα σχεδόν έτοιμο υλικό, που δίνει και δυνατότητα προέκτασής του. Τα αφηγήματα του «ΤaΓΚΟ» είναι λαογραφικά, ηθογραφικά, ανθρωποκεντρικά όλα, λιτά και πάμπλουτα ταυτόχρονα. Είπαμε. Ο τεχνίτης του λόγου, ο μάστορας, που έχει μακρά θητεία στο χρονογράφημα, το δυσκολότερο είδος να αποτυπώνεται η επικαιρότητα όπως έρχεται, να λέγονται πολλά εν ολίγοις. Και αυτή είναι μια, η κυριότερη, από τις αρετές του βιβλίου. Να διαβάζεις για συγκεκριμένα γεγονότα και να δέχεσαι, ταυτόχρονα, τις προεκτάσεις τους στο παρόν. Κάποτε και στο παρόν του αναγνώστη. Θέματα από την προσφυγιά του ‘ 22,από την πολύχρονη στρατιωτική θητεία, από τα ήθη των τσελιγκάδων, από τις αναμνήσεις της εφηβείας, όπου η αφέλεια, η απειρία και το πάθος φτιάχνουν εκείνο το εκρηκτικό μείγμα στο μυαλό, στην ψυχή και τις αισθήσεις του νέου, με το εκπληκτικό φινάλε όταν σ’ ένα τρισάγιο που προκάλεσε ο συγγραφέας, μόλις την κρίσιμη στιγμή ρωτήθηκε από τον ιερέα (μέρος κι αυτός των εφηβικών παραπτωμάτων) τι όνομα να μνημονέψει, εδώ δα, άστραψε ο Ινζεγιάννης και μας αποσβόλωσε. Μεταφέρω αυτούσια την παράγραφο : «Να κάνουμε ένα τρισάγιο είπα κάποια φορά στον παπά. Που στεκόταν στην είσοδο του ναού. Φόρεσε το πετραχήλι του, έβαλε λιβάνι στο θυμιατό...Μετά πνευμάτων δικαίων...Τι όνομα να πω, ρώτησε; Εφηβεία!» και κλείνει το θέμα. Άγνωστο πόσοι, ποιοι και πότε, ίσως κηδέψαμε την εφηβεία μας και δε θυμηθήκαμε να της κάμουμε ένα τρισάγιο. Της ηλικίας που της συγχωρούνται όσα εν λόγω, έργω και διανοία, ρομαντικότατα...διέπραξε. Γυρίζοντας τις σελίδες και αλλάζοντας θέματα, το επεισόδιο με τον Τούρκο χαμάλη, το Χαλίλ, δείχνει τις αντοχές και τη λεβεντιά κάποιων ανθρώπων, ύστερα το «Κουρείον η ελαφρά χειρ», ακολουθούν δυο τρία έξοχα κομμάτια και κλείνει με τη «Λουκία της Ογδόης», βαθύ ψυχογράφημα της ανειρήνευτης και ανερεύνητης γυναικείας καρδιάς. Ταγκό, λοιπόν. Δύο βήματα πίσω, συνειδητοποιούν κάποιο παρελθόν που, ωστόσο, μας σπρώχνουν μπροστά ! Μπορεί το ταγκό να γεννήθηκε από κακόφημο περιβάλλον. Ξεπέρασε τα όποια κόμπλεξ και τις αναστολές στη σχέση άντρα και γυναίκας στην πίστα. Και καθιερώθηκε. Τα πόδια και το κορμί γίνονται ένα, από μια ηδυπάθεια αξεπέραστη, τι κι αν οι κανόνες του ρυθμού επιβάλλουν ...ένα βήμα εμπρός δύο βήματα πίσω. Αξία, για τους δύο, έχει πόσο αισθάνεται πολύτιμος ο ένας για τον άλλον καθώς αφομοιώνονται στη λαγνεία της επαφής και στη μαγεία των ήχων, στο απαραίτητο ημίφως. Γι αυτό και το πολέμησαν οι πουριτανοί. Τώρα έγινε και τίτλος βιβλίου αυτή η βαθιά ανθρώπινη σχέση, που κυριαρχεί στα διηγήματα και στις νουβέλες που έχουν απλωθεί στις 180 σελίδες του βιβλίου, του Σταύρου Ιντζεγιάννη. Ανδρέας Φλογεράς Info@ ereyna-aigio.gr Τηλ.26910 24.403