EKKLHSIOLOGOS 30/5/14

   Η ΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

  Δυο καθοριστικές ημερομηνίες μνημόνευσε η Ελληνική Ορθοδοξία και οι οποίες φέτος συνέπεσαν στην Πέμπτη που πέρασε. Η Ανάληψη του Κυρίου, η μεγάλη Δεσποτική γιορτή –παλαιά, πριν τα ισοπεδώσουμε όλα εν ονόματι μιας  αμφιλεγόμενης παγκοσμιοποίησης, ήτο καθολική αργία-και η πικρή μνήμη της Άλωσης τότε που η Ρωμιοσύνη έχασε το προπύργιό της και η ορθοδοξία  το σημείο αναφοράς της .Τον Ναό της του Θεού Σοφίας. Την «Αγιά-Σοφιά»το Μέγα Μοναστήρι με τετρακόσια σήμαντρα κι εξήντα δυο καμπάνες-κάθε καμπάνα και παπάς ,κάθε παπάς και διάκος!

  Πλούσια  σε λαογραφικές εκδηλώσεις η ημέρα της Αναλήψεως του Κυρίου που σηματοδοτεί και την αρχή του καλοκαιριού. Το πρώτο μπάνιο στη θάλασσα όπου το καθαρτήριο νερό της  συμβόλιζε ίαση από κάθε  βασκανία και κακό του σπιτιού. Είναι η ημέρα  που  ψάλλεται το τελευταίο Χριστός Ανέστη στη εκκλησία και η καθιερωμένη καλημέρα αντικαθιστά τον αναστάσιμο χαιρετισμό.

   Φυσικά λίγο τηρείται πια στην καθημερινότητα  ο αναστάσιμος χαιρετισμός το πρωί. Παλαιά απ` όσο θυμάμαι ήταν αδιανόητο να μην  αρχίσουμε τη μέρα μας με την πανηγυρική προσφώνηση Χριστός Ανέστη. Ο ωραιότερος  χαιρετισμός, ο πιο αισιόδοξος τρόπος να χαιρετίσεις την καινούργια μέρα, καθώς με τις δύο αυτές λέξεις, ομολογείται αφ ενός η ιστορικότητα του Χριστού και αφ ετέρου εκφράζεται η πίστη  για την ανάσταση του ανθρώπου και τη συνέχεια της  αληθινής  ζωής.

   Είναι ο κύκλος του Πάσχα που κλείνει και σε όποιο σπίτι είχαν μείνει λουλούδια από τον επιτάφιο ή δαφνοστολίσματα πασχαλινά ή  άλλα αναστάσιμα κατάλοιπα έπρεπε να καούν.

   Η γιαγιά-όσο θυμάμαι-έμεινε ξάγρυπνη κοιτώντας το ανοιξιάτικο στερέωμα να δει τους ουρανούς να ανοίγουν για να περάσει ο Χριστός  στην άνοδό Του προς το Πατέρα.

   Όσοι  καθαροί  λέει η παράδοση- όσοι πιστοί- βλέπουν τον Χριστό να …«αναλήφεται»!Βλέπουν λένε  ένα υπέρλαμπρο φως να αναβαίνει στον ουρανό.!

   Ο μεγάλος μας λαογράφος ο αείμνηστος Δημήτρης Λουκάτος αναφέρει ότι « οι ψυχές των νεκρών οι οποίες  από την ημέρα της ανάστασης κυκλοφορούσαν ελεύθερες στη γη πρέπει να γυρίσουν στον τόπο τους. Γι αυτό οι δικοί τους  προσπαθούν να τις κατευοδώσουν να βρουν ήσυχα τον δρόμο τους. Πηγαίνουν στα νεκροταφεία  και ανάβουν κεριά και στα χωριά του Πηλίου συγκεντρώνονται στα σπίτια  αυτών που έχουν χάσει πρόσφατα  δικούς τους , φτιάχνουν κόλυβα ή πίτες για το συγχώριο  και ξενυχτάνε στα παράθυρα ή στις αυλές με αναμμένα κεριά ζητώντας έλεος από τον Κύριο για τις όποιες αμαρτίες  των νεκρών τους»

  Μια ακόμη παράδοση  για την ημέρα της Αναλήψεως αφορά το θαλασσινό νερό από 40 κύματα και την πέτρα τη μαλλιαρή.

  Την ημέρα της αναλήψεως μετά τη λειτουργία οι ανύπαντρες κυρίως πηγαίνανε στη θάλασσα και μαζεύανε νερό από 40 κύματα όσες και οι ημέρες  από την ανάσταση έως την ανάληψη. Το νερό αυτό φυλάγανε  και ραντίζανε το σπίτι κατά της βασκανίας ή ακόμη πλενόντανε μ` αυτό λέγοντας όπως ξεπλένω τη βρωμιά να ξεπλυθούν οι αμαρτίες μου. Ακόμη με το νερό αυτό πλάθανε χώμα  -φτιάχνανε πηλό-και μ` αυτόν αλείβανε πληγές από δαγκώματα  φιδιού , σκύλων και άλλων ζώων ή άλλες πληγές γιατί εθεωρείτο ιαματικό λέγοντας  όπως αναλήφτηκε ο Χριστός  έτσι ν`αναληφτούν τα πάθη μου.

  Ακόμη- ακόμη πιο ζωντανό το έθιμο που αφορά τη μαλλιαρή πέτρα. Βουτάγανε στα ρηχά της θάλασσας και έψαχναν να βρουν την πέτρα που πάνω της είχαν κολλήσει βρύα και την οποία κρατούσαν στο σπίτι σα γούρι. Δηλαδή σα φορέα ευτυχίας

  Το γεγονός είναι ότι στην εποχή μας τα ωραία αυτά παραδοσιακά έθιμα τείνουν να  εκλείψουν ή έχουν εκλείψει εντελώς. Ένας κακώς εννοούμενος  ορθολογισμός που κυριαρχεί στην εποχή μας όχι μόνο δεν τα δέχεται αλλά συχνά και τα περιγελά. Ίσως δεν έχουν σχέση με τον καθ` αυτό θρησκευτικό χαρακτήρα  της ημέρας αλλ` ωστόσο ο λαός τα ενσωμάτωσε στην πίστη του χωρίς να την αρνήται ουδ επί στιγμήν. Απόδειξη ότι μπαίνοντας στη θάλασσα κάνει το σταυρό του και όταν ραντίζει με το νερό  με τα 40 κύματα προσεύχεται.

  Όπως και να έχει ο λαός κράτησε και κρατά όσο μπορεί την παράδοση ιδίως στα χωριά και τις μικρές κοινωνίες. Κι αυτό είναι που κατά τη γνώμη κάτι διαφοροποιεί την καθημερινότητα και τις δίνει μιαν αίσθηση αλλαγής και ομορφιάς.  

                                       Σταυρος Ιντζεγιαννης